magazine // editie 14 // 2019 // € 6,95 SCOTCH EN DE HOLLANDERS NEW ORLEANS: CITY OF COCKTAILS WACHT NIET MET GENIETEN... (TOT LATER) 100 JAAR DE MONNIK // EREGALERIJ // GENEVER OVERZEE 2 | Whisky & Spirits Terviseks! (proost op z’n Ests) Whisky & Spirits | 3 facebook.com/mitraslijter @MitraSlijter mitraslijter Geen 18, geen alcohol Geniet, maar drink met mate Hoewel ik in het interview met Jim McEwan nergens concreet terugvind hoe oud deze levende whiskylegende nu precies is en ik via Google geen betrouwbaar antwoord vind op deze vraag, moet hij een jaar of zeventig zijn. Geboren en getogen op het Schotse whisky-eiland Islay en ook al zijn hele leven – of nou ja, bijna zijn hele leven – werkzaam in en/of voor whiskydistilleerderijen. Dat zo’n man een vat vol mooie verhalen is, valt te verwachten en dat het zo is, blijkt wel uit het prachtige interview dat Thom Olink hem afnam. Zoals Jim McEwan zijn er meer. Niet alleen over whisky en over andere ‘spirits’ zijn mooie verhalen te vertellen, maar ook personen die een belangrijke rol spelen (of hebben gespeeld) geschiedenis van whisky en andere sterke dranken lenen zich voor interessante portretten. Daarom in de vindt u vanaf dit nummer in Whisky & Spirits onze ‘Eregalerij’: we besteden hierin aandacht aan verschillende geschiedenisbepalende iconen uit deze fascinerende wereld. Jim McEwan wordt door ons met plezier als eerste in deze Eregalerij geplaatst. Na lezing van het interview kijkt u waarschijnlijk net zo naar de volgende portretten uit als ik. verheugt u zich, net als ik, ook zo op de lente? Bij het schrijven van dit voorwoord, hebben we net de warmste februaridagen ooit gemeten achter de rug. En dat smaakt naar meer. Met 16 graden Celsius werd er al geborreld En op terrasjes. Dat is heel wat anders dan vorig jaar, toen ons in de voorjaarsvakantie werd geadviseerd om vooral binnen te blijven, vanwege gevoelstemperaturen van -20 (en lager!). We gaan zien wat het voorjaar ons brengt. Als het aan Whisky & Spirits ligt, valt er in ieder geval genoeg te genieten. Verhalen, dranken én gerechten. Martine van Rijn Hoofd- en eindredactie Spectrum Whisky & Spirits | 5 IN DEZE EDITIE... 17 The City of Cocktails New Orleans heeft meer cocktails voortgebracht dan welke andere stad ter wereld! 42 Eregalerij De personen die een belangrijke rol speelden in de geschiedenis van whiksy en andere sterke dranken lenen zich voor prachtige portretten. 6 | Whisky & Spirits 69 Hampden Estate Reggae en rum is niet typisch voor Jamaica! Reggae en rum IS Jamaica. 5 48 8 52 14 54 20 60 31 62 34 71 36 72 40 80 41 82 Editorial Scotch en de Hollanders Gin Festival 26 Column Charles MacLean Foodpairing: smulhapjes Ardnahoe Distillery Onze aanraders Piccata di vitello met grappa De nieuwe Ierse schat! 8 iconische karakters Nieuws items Column Peter Hagtingius 100 jaar De Monnik Dranken Het familiebedrijf De Monnik Dranken vierde onlangs zijn honderdjarig bestaan. Genever overzee Even etymolgisch Column Albert van Beeck Calkoen Agenda Onze redactie in beeld Colofon 75 Single Pot Still Irish Whiskey Het Ierse antwoord op de Schotse single malts. Whisky & Spirits | 7 ANKERS, OXHOOFD & EXCIJS D E R O L VA N D E H O L L A N D E R S B I J D E O N T W I K K E L I N G VA N S COTC H Hollandse distilleerders, kopersmeden en fabrikanten van distillatie-apparatuur hadden vanaf de 16e eeuw een enorme invloed op de ontwikkeling van de Europese brandy-, rum-, gin- en wodka-industrie (zie Whisky & Spirits 10, 11, 12 en 13). Hoewel de industrie achter Scotch whisky tot de 18e eeuw relatief geïsoleerd en ouderwets bleef, speelden de Hollanders weldegelijk een belangrijke rol bij de ontwikkeling van Scotch zoals we die vandaag kennen. - Tekst: Chris Middleton - 8 | Whisky & Spirits ? Whisky & Spirits | 9 S Schotland kende tot het einde van de 17e eeuw slechts één noemenswaardige distilleerderij, de Ferintosh, al waren er wel veel kleine, particuliere single stills. De productie van ‘sterke wateren’ en aqua vitae (in kleine keramische, glazen of metalen ketels of aqua vitae-potten) was in Groot-Brittannië in handen van apothekers en private eigenaars die ‘het beste voor hadden met de gezondheid van het gezin’. Tussen de recepten van de sterke dranken zaten heel wat moutachtige dranken die in de buurt komen van de hedendaagse wodka met een smaakje. Vlaanderen en Holland, doordat in 1570 ruim 6000 protestanten – waaronder meerdere distilleerders – vluchtten naar de Engelse hoofdstad en daar hun eigen zaak oprichtten. Het was echter geen eenrichtingsverkeer: in 1585 stuurde Engeland ruim zesduizend militairen naar Antwerpen om de stad te beschermen tegen de Spanjaarden. Nadat dat mislukte, keerden ze huiswaarts – met een gezonde trek in gin en met nog meer vluchtelingen in hun rug. Britse gin heeft een groot deel van haar ontwikkeling dus te danken aan de invloed van de Hollandse distilleerders. Op de Britse eilanden waren de distilleerderijen kleinschalig, maar overal te vinden. In Ierland distilleerde men in kleine ketels poitin (letterlijk: kleine pot) of usquebaugh van gerst, haver en tarwe. Tegelijkertijd werd er in Schotland uisgebeatha (de voorloper van de moderne whisky, Gaelisch voor aqua vitae, levenswater) geproduceerd. Engeland was de bakermat op het gebied van distillatie, met als zwaartepunt Londen. Al vanaf 1370 maakten apothekers in Londen medicinale elixers en in 1621 waren er in de hoofdstad twee kleine ketels in gebruik, voornamelijk bediend door lokale handelaars, apothekers en artsen. In 1638 stonden er 99 distilleerders ingeschreven die alles produceerden van ‘sterke dranken en aqua vitae tot sterke wateren en azijn’. HOLLANDSE DISTILLATIE-APPARATUUR Nadat Koning Charles de belasting op Britse gin verlaagde, kende Londen zo’n 1500 distilleerders rond de jaren 30 van de 18e eeuw. De Londense gin-industrie heeft zijn oorsprong in 10 | Whisky & Spirits Eén van de eerste landbouwdistilleerderijen van Schotland werd gebouwd bij Robert Haig op de boerderij van zijn familie in Throsk, aan de oevers van de Forth-rivier. In 1623 reisde Haig met de trein naar Holland om de lokale jenever- en sterkedrankproductie te bestuderen. Het is zeer aannemelijk dat hij via Rotterdam terugkeerde naar huis – met Hollandse distillatie-apparatuur in zijn bagage – en op de boerderij begon met het distilleren van een Schotse gin op basis van graan en lokale jeneverbessen. Het was traditie voor de Britten om lokale kruiden, vruchten, honing en specerijen toe te voegen aan de distillaten om de smaak van hun medicinale dranken toch nog enigszins drinkbaar te maken. Zo’n 150 jaar later maakte John Haig, één van Roberts afstammelingen, distillaten op basis van graan en mout, die hij vervolgens uitvoerde naar Londen om Engelse gin van te laten maken. Toen Robert Haig anderhalve eeuw eerder begon met het